التَّمْرِينُ الْأَوَّلُ
التَّمْرِينُ الْأَوَّلُ : عَيِّنْ كَلِمَةً مُناسِبَةً لِلتَّوضيحاتِ التَّالِيَةِ مِنْ مُعْجَمِ الدَّرْسِ.
١- أنواعٌ مِنَ النَّباتاتِ الَّتِي يَتَغَذَّى الإنسانُ بِها.
٢- أَرْضٌ وَاسِعَةٌ خَضْرَاءُ تُزْرَعُ فيها أنواع المحاصيل.
٣- عالِمٌ مُتَخَصِّصُ بِأُمورِ مِهْنَةٍ أَوْ عَمَلٍ أَوْ بَرنامج.
٤- مواد كيمياويةٌ وَ طَبيعيَّةٌ لِتَقوية التراب الضعيف.
٥- حَيَوانٌ صَغِيرٌ يَعيشُ تَحْتَ الْأَرْضِ يَنْقُلُ دَاءَ الطَّاعُونِ؛ وَ الْقِطْ مِنْ أَعْدائِهِ.
پاسخ و معنی تمرین اول درس چهارم دوازدهم انسانی
در این تمرین باید برای هر تعریف، کلمهٔ مناسب را از واژگان درس پیدا کنید.
### حل گام به گام تمرین اول
**1. أنواعٌ مِنَ النَّباتاتِ الَّتِي يَتَغَذَّى الإنسانُ بِها.**
* **ترجمه:** انواعی از گیاهان که انسان از آن‌ها تغذیه می‌کند.
* **پاسخ:** **الْخَضراواتُ** (سبزیجات)
**2. أَرْضٌ وَاسِعَةٌ خَضْرَاءُ تُزْرَعُ فيها أنواع المحاصيل.**
* **ترجمه:** زمین وسیع سبز که انواع محصولات در آن کاشته می‌شود.
* **پاسخ:** **الْحَقْلُ** (کشتزار)
**3. عالِمٌ مُتَخَصِّصُ بِأُمورِ مِهْنَةٍ أَوْ عَمَلٍ أَوْ بَرنامج.**
* **ترجمه:** دانشمندی متخصص در امور حرفه یا کار یا برنامه.
* **پاسخ:** **الْخَبِيرُ** (کارشناس)
**4. مواد كيمياويةٌ وَ طَبيعيَّةٌ لِتَقوية التراب الضعيف.**
* **ترجمه:** مواد شیمیایی و طبیعی برای تقویت خاک ضعیف.
* **پاسخ:** **الْأَسْمِدَةُ** (کودها)
**5. حَيَوانٌ صَغِيرٌ يَعيشُ تَحْتَ الْأَرْضِ يَنْقُلُ دَاءَ الطَّاعُونِ؛ وَ الْقِطْ مِنْ أَعْدائِهِ.**
* **ترجمه:** حیوان کوچکی که زیر زمین زندگی می‌کند و بیماری طاعون را منتقل می‌کند؛ گربه از دشمنان اوست.
* **پاسخ:** **الْفَأْرَةُ** (موش) / **الْفِئْرَانُ** (موش‌ها)
| شماره | کلمهٔ مناسب |
| :--- | :--- |
| ۱ | **الْخَضراواتُ** |
| ۲ | **الْحَقْلُ** |
| ۳ | **الْخَبِيرُ** |
| ٤ | **الْأَسْمِدَةُ** |
| ٥ | **الْفِئْرَانُ** |
التَّمْرِينُ الثَّاني
التَّمْرِينُ الثَّاني: اِقْرَأ النَّصَّ التالي؛ ثُمَّ عَيِّنْ تَرجَمَةَ الْكَلِمَاتِ الْحَمْراءِ، وَاكْتُبِ الْمَطلوبَ مِنْكَ.
الْكِتَابُ الْخَامِسُ وَالْأَرْبَعُونَ مِنْ نَهْجِ الْبَلاغَةِ
إلى عُثمانَ بْنِ حُنَيْفٍ عَامِل أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيَّ اللهِ عَلَى الْبَصْرَةِ
أَمَّا بَعْدُ، يَا ابْنَ حُنَيْفٍ فَقَدْ بَلَغَنِي أَنَّ رَجُلاً مِنْ فِتْيَةِ أَهْلِ الْبَصْرَةِ دَعَاكَ إِلَى مَأْدُبَةٍ فَأَسْرَعْتَ إليها ... وَ ما ظَنَنْتُ أَنَّكَ تُجيب إلى طَعَامِ قَوْمٍ عَائِلُهُمْ مَجْفُو وَ غَنِيُّهُم مَدْعُو .
... ألا وَ إِنَّ لِكُلِّ مَأْمُومٍ إماماً يَقْتَدِي بِهِ وَيَسْتَضِيءُ بِنورِ عِلْمِهِ.
ألا وَإِنَّ إِمَامَكُم قَدِ اكْتَفى مِنْ دُنْيَاهُ بِحِمْرَيهِ وَ مِنْ طُعْمِهِ بِقُرْصَيهِ.
ألا وَإِنَّكُم لا تَقْدِرُونَ عَلَى ذلِكَ وَلَكِنْ أَعينوني بِوَرَعٍ وَاجْتِهَادٍ وَعِفَّةٍ وَ سَدَادٍ.
**بخش مورد نیاز**
١- عَيَّنْ نونَ الْوِقايَةِ فِي النَّص:
٢- أَعْرِبِ الْكَلِمَاتِ الَّتِي تَحْتَهَا خَطَّ: (أَنَّ / رَجُلاً / فِتْيَةِ / الْبَصْرَةِ / إليها)
٣- عَيِّنْ مِنَ النَّصِّ كَلِمَةً عَلَى وَزْنِ أَفْعَلْتَ وَ الْأُخْرَى عَلَى وَزْنِ «افْتِعال»:
٤- عَيِّنْ نَوعَ فِعْلِ «لا تَقْدِرُونَ» و صِيغَتَهُ:
پاسخ و معنی تمرین دوم درس چهارم دوازدهم انسانی
این تمرین شامل نامهٔ امام علی (ع) به عثمان بن حنیف (استاندار بصره) است که به نقد اشرافیت‌گرایی و تأکید بر سادگی و عدالت می‌پردازد. ابتدا ترجمهٔ کلمات کلیدی و سپس تحلیل گرامری را انجام می‌دهیم.
### ترجمهٔ کلمات کلیدی
| کلمهٔ قرمز | ترجمه |
| :--- | :--- |
| **الْكِتَابُ الْخَامِسُ وَالْأَرْبَعُونَ** | نامهٔ چهل و پنجم |
| **عَامِل** | استاندار |
| **الْبَصْرَةِ** | بصره |
| **فِتْيَةِ** | مردان (اشاره به سرشناسان سرمایه‌دار) |
| **مَأْدُبَةٍ** | سفرهٔ مهمانی |
| **عَائِلُهُمْ** | تهیدستشان |
| **مَجْفُو** | رانده شده، طرد شده |
| **غَنِيُّهُم** | ثروتمندشان |
| **مَدْعُو** | دعوت شده |
| **مَأْمُومٍ** | رهرو (کسی که پیروی می‌کند) |
| **يَقْتَدِي بِهِ** | از او پیروی می‌کند |
| **يَسْتَضِيءُ** | روشنی می‌جوید |
| **بِحِمْرَيهِ** | به دو جامهٔ کهنه |
| **طُعْمِهِ** | خوراکش |
| **قُرْصَيهِ** | دو قرص نانش |
| **أَعينوني** | مرا یاری دهید |
| **بِوَرَعٍ** | با پارسایی |
| **سَدَادٍ** | درستی |
***
### ۱. عَيَّنْ نونَ الْوِقايَةِ فِي النَّص
* **نون وقایه** در اینجا در دو کلمه آمده است:
* **بَلَغَنِي** (نون بین فعل "بَلَغَ" و ضمیر "ی" متکلم)
* **أَعينوني** (نون بین فعل امر "أَعينوا" و ضمیر "ی" متکلم)
### ۲. أَعْرِبِ الْكَلِمَاتِ الَّتِي تَحْتَهَا خَطَّ
| کلمه | نقش و اعراب |
| :--- | :--- |
| **أَنَّ** | **حرف مشبهة بالفعل** (حرف نصب) |
| **رَجُلاً** | **اسم أَنَّ** و **منصوب** به فتحه |
| **فِتْيَةِ** | **مضاف إلیه** و **مجرور** به کسره |
| **الْبَصْرَةِ** | **مضاف إلیه** و **مجرور** به کسره (برای "أَهْلِ") |
| **إليها** | **جار و مجرور** (شبه‌جمله) محلاً مجرور |
### ۳. كَلِمَةً عَلَى وَزْنِ أَفْعَلْتَ وَ الْأُخْرَى عَلَى وَزْنِ «افْتِعال»
* **بر وزن أَفْعَلْتَ:** **أَسْرَعْتَ** (ماضی متکلم مع الغیر از باب إفعال)
* **بر وزن افْتِعال:** **اجْتِهَادٍ** (مصدر باب افتعال)
### ٤. نَوعَ فِعْلِ «لا تَقْدِرُونَ» و صِيغَتَهُ
* **نوع فعل:** **مضارع مرفوع**
* **نوع لا:** **لا نافيه** (نفی کننده)
* **صیغه:** **جمع مذکر مخاطب** (شما نمی‌توانید)
* **نکته:** چون 'لا' نفی کننده است، فعل مجزوم نشده و "ن" (علامت رفع) حفظ شده است.
